www.krystynajanda.pl

przez **Jureczek** Cz, 02.10.2008 16:11

Artykuł z Pisma „Ochotnik” nr 10- 2008 . Pismo Ośrodka Kultury Ochoty.
www.oko.com.pl Warszawa ul. Grójecka 75

Jerzy Słomczyński
Twórcy polskich maszyn matematycznych

W czasie moich studiów na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej , które ukończyłem w 1974 roku, chodziłem na wykłady prof. Antoniego Kilińskiego z przedmiotu Organizacja i Programowanie Maszyn Matematycznych . Jak dotąd tylko on i jeszcze jeden wybitny polski matematyk – prof. Romuald W. Marczyński są jedynymi Polakami uhonorowanymi prestiżowym tytułem Computer Pioneer , czyli Pionier Informatyki, przyznawanymi przez Institute of Electrical and Electronic Engineers Computer Society. Obaj profesorowie zostali wyróżnieni w 1996 r. , prof. Kiliński pośmiertnie.
Prof. Kiliński – „za pionierskie prace nad skonstruowaniem pierwszych komercyjnych komputerów w Polsce oraz za prace nad stworzeniem akademickiego programu kształcenia z nauki o komputerach”. A prof. Marczyński – „za pionierskie prace nad skonstruowaniem pierwszych polskich komputerów cyfrowych i za wkład do fundamentalnych prac dotyczących architektury komputerów”.
W roku bieżącym mija 50 lat od uruchomienia komputera cyfrowego XYZ, który był następnie produkowany jako ZAM-2. Warto przybliżyć sylwetki polskich uczonych, którzy przyczynili się do powstania jego oraz innych rodzimych maszyn cyfrowych.

Antoni Kiliński (1909-1989) ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1935), następnie pracował tam jako asystent prof. Mieczysława Pożaryskiego. Na Politechnikę Warszawską wrócił w 1951 r . (po odsłużeniu służby wojskowej) już jako samodzielny pracownik naukowy Wydziału Łączności Politechniki Warszawskiej . Objął Katedrę Radiofonii (od 1953 r. Katedra Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii).
Wówczas prowadził m. in. prace konstrukcyjne w Zakładzie Doświadczalnym przy Katedrze Budowy Maszyn Matematycznych Politechniki Warszawskiej, w którym skonstruowano w 1959 r. lampową uniwersalną maszynę cyfrową UMC-1 z oryginalnym językiem programowania. Tytuł profesora zwyczajnego uzyskał w 1965 r. Oprócz pracy dydaktycznej pełnił również funkcje administracyjne, m. in. Dziekana Wydziału Łączności (1956- 1960) i Rektora Politechniki Warszawskiej (1969-1970). W 1978 r. przeszedł na emeryturę.

Romuald Marczyński (1921-1995) początkowo studiował w Lublinie, potem na Politechnice Gdańskiej , wreszcie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Po ukończeniu studiów w 1948 r. został przyjęty na asystenta w Katedrze Radiotechniki Politechniki Warszawskiej, prowadzonej przez prof. Janusza Groszkowskiego i Stanisława Ryżko. Był członkiem Grupy Aparatów Matematycznych (od 1957 Zakład Aparatów Matematycznych PAN) utworzonej w Państwowym Instytucie Matematycznym, która od 1952 roku rozpoczęła pracę nad projektem konstrukcji rtęciowej pamięci ultradźwiękowej. Marczyński z Henrykiem Furmanem skonstruował EMAL (Elektryczną Maszynę Automatycznie Liczącą). Była to maszyna lampowa z pamięcią rtęciową 512 słów 40 bitowych umieszczonych w 32 rurach z rtęcią. Ze względu na awaryjność opracowano doskonalszą pod względem technicznym maszynę EMAL-2 . (1957-1958).

Leon Łukaszewicz (ur. 1923) ukończył Politechnikę Gdańską i Wydział Matematyki UW. W 1952 r. doktoryzował się u prof. Janusza Groszkowskiego. Czynnie uczestniczył w badaniach GAM , gdzie kierował pracami nad konstrukcją komputera analogowego ARR (Analizator Równań Różniczkowych). Pod jego okiem powstał także pierwszy w Polsce elektroniczny komputer cyfrowy XYZ.

W roku 1958 w Zakładzie Aparatów Matematycznych zespół pod kierunkiem prof. Leona Łukaszewicza i mgr Antoniego Mazurkiewicza (obecnie profesora) opracował i uruchomił komputer cyfrowy XYZ wykonany w technice lampowej. Był to model laboratoryjny maszyny matematycznej ZAM-2 , która znalazła wiele zastosowań praktycznych dzięki przyjaznemu dla użytkownika oprogramowaniu. ZAM-2 służył m. in. do rozwiązywania zadań programowania liniowego, obliczeń związanych z badaniami jądra atomowego, opracowania wyników eksperymentów opierających się na wielu wynikach pomiarowych czy prowadzenia ewidencji materiałowej. W Instytucie powstał również pionierski System Automatycznego Kodowania SAKO (Leon Łukaszewicz i Antoni Mazurkiewicz). Programista formułował zadanie w formie podobnej do postaci przyjętej w matematyce, tworzył papierową taśmę dziurkowaną i wprowadzał do maszyny.

W latach 1952- 1959 zbudowano cztery polskie maszyny cyfrowe – EMAL, XYZ, EMAL-2 i BINEG. Maszyny EMAL i XYZ powstały w Państwowym Instytucie Matematycznym, EMAL- 2 w Katedrze Sieci Elektrycznych Politechniki Warszawskiej i Instytucie Badań Jądrowych, a BINEG w Katedrze Konstrukcji Telekomunikacyjnych Politechniki Warszawskiej.
Zakład Aparatów Matematycznych mieszczący się przy ul. Śniadeckich 8 został przekształcony w 1962 roku w Instytut Maszyn Matematycznych z siedzibą przy ul. L.Krzywickiego 34.
W 1968 roku profesor Marczyński na konferencji w Zakopanem zaproponował, by nauka zajmująca się „maszynami matematycznymi” czy „automatami liczącymi” nosila nazwę „informatyki”.

przez **Jureczek** Cz, 16.10.2008 08:41

Przepiszę teraz z Gazety Metro z 16 października 2008 artykuł o Wandzie Rutkiewicz , która była inżynierem elektronikiem, pracowała w Instytucie Maszyn Matematycznych przy ul. Krzywickiego w Warszawie.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Autor ag

Pierwsza Polka, która zdobyła Mount Everest

To ona jako pierwszy polski himalaista, pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie zdobyła Mount Everest. Zdarzyło się to równo 30 lat temu, tego samego dnia , w którym Karol Wojtyła zostal wybrany papieżem. - Dobry Bóg tak chciał, abyśmy tego samego dnia zaszli tak wysoko - powiedział później Jan Paweł II, przyjmując ją na audiencji.

Wanda Rutkiewicz urodziła się w 1943 roku na Litwie. Po II wojnie światowej z całą rodziną przyjechala do Łańcuta, potem przeniosła się do Wrocławia. Tam na Politechnice Wrocławskiej została inżynierem elektronikiem. W liceum zapowiadała się na świetną siatkarkę, grala w I lidze. Ale to wspinaczka stała się jej pasją. W 1962 roku ukończyła kurs taternicki. Zdobywała najtrudniejsze trasy w Tatrach, potem były Alpy i Himalaje. Jako pierwsza kobieta na świecie stanęła na szczycie K2.
Jej osiągnięcia stawiają ją w gronie najlepszych himalaistek w historii.

Zginęła w 1992 roku podczas ataku na Kanczendzongę. Jej ciała nie odnaleziono. W 1994 roku jako jedna z trzech pierwszych osób zostala odznaczona Medalem im. Króla Alberta I, przyznawanym za wyjątkowe zasługi górskie przez King Albert Memorial Foundation.