Listy do Olgi

[micluk]

To chciałbym zobaczyć w teatrze, taką historię, takiego człowieka, taki los:
Edward Stachura
Listy do Olgi
Tyle bólu. Tyle bólu, który tak wielki, za wielki, żeby go można odnaleźć w tych słowach. Tak, bo i one są przeciwko nnie w tej chwili, wszystko jest przeciwko mnie, słowa też, które zawsze mi się opierały, ale kusząco, zalotnie, żeby większa pieszczotliwość, a teraz nawet one są przeciwko mnie, bo nie mogę znaleźć tych, które byłyby lustrem nieskalanie odbijającym, stąd ból dodany jeszcze do tego za wielkiego. Może i w tobie jest ból, ale czym on jest, czym? Przy bólu moim przepastnym czym jest każdy ból inny? O, przeklęta niech będzie chwila, kiedyś przeze mnie ujrzana: oczy Twoje: tyle czułości w Twoich oczach, której mi zawsze brakowało, dlatego zabiłem tamto wszystko, co tak kochałem, i porzuciłem tamto wszystko, bo nie było czułości u nich dla mnie. I powędrowałem do krainy Nad, na wschód od Edenu, i tysiąc dni wędrowałem i tysiąc nocy, i Ciebie ujrzałem w tamtej chwili przeklętej błogosławionej.

I musiałem Cię ujrzeć, bo wiedziałem, że znajdę to, czego szukałem, czego pragnąłem duszą i ciałem, każdym oddechem, każdym zgięciem przegubu i kolan po drogach i miastach, zgarniając okruchy, mnóstwo okruchów, ale to nie było to, to nie było morze, które wiedziałem, że gdzieś, niedaleko już, powinno się rozlewać, w nim zamarznę, wkrótce już, spłonę, i tak jest, bo wiedziałem, że znajdę to, czego szukałem-Ciebie, Olga, musiałem ujrzeć kiedyś.

O, tak. To są słowa, to są słowa, których papier nie przyjmu­je. Tych liter moich ognistych papier przyjąć nie może. Zbyt mało jest biały - ten czysty, biały papier - brudny jest dla liter moich najbielszych. I ja to widzę. Nikt więcej! Nikt więcej.

1 kwietnia

Pisałem tego ptaka, kiedy Jurek wszedł do pokoju i powie­dział: „Sted, Olga cię prosi”. W pierwszej chwili, pamiętam wspaniale, zacząłem się topić jak lód, nie chciałem wcale krzyczeć z radości, tylko topiłem się, rozlewała się po mnie słoneczność, jak w bryłę lodu wchodzi słońce, promienie jego dobre, ciepłe. Powiedziałem: „Gdzie jest?” „Na schodach” odparł. Wyszedłem na klatkę schodową i nagle śmiech mnie doleciał z tyłu, oddalony jakby, bo cały byłem zagubiony, zapatrzony w Ciebie, lecz nie było słońca, nikt mnie nie olśnił, tylko śmiech mnie z tyłu doleciał Jurka i słowa: „Udał mi się kawał. Dzisiaj prima aprilis”. I to było jak cios między oczy, po którym się nie zapada, lecz wraca do siebie najboleśniej.

Do okna podszedłem i nawet nie uderzyłem Jurka, nic nie powiedziałem, tylko do okna podszedłem i tak bym sobie popłakał. Tak bym sobie popłakał, ale nawet one — łzy — były przeciwko mnie: jak małe liski pochowane w swych norach lękały się wyjrzeć, chociaż myśliwy dawno już odszedł, chociaż już dawno byłem odszedłem, tak dawno mnie tam nie było, i stałem przy oknie, i tak bym sobie popłakał.

Bo otwarły mi się wszystkie dawne rany stare, te zabliźnione, tak sądziłem, i cały byłem jeszcze raz kaleczony przez to wszystko, co już raz mnie kaleczyło, a potem zabliźniały się długo moje rany, bo trudno zapominam moim winowajcom, więc goiło się to wszystko długo bardzo, żeby w tej chwili na powrót się otworzyć, i cały byłem jeszcze raz kaleczony.

I cały byłem dymiącym ochłapem, przy oknie, za którym było niebo dawno błękitne nie widziane i słońce inne, ale to, które po zimie pojawia się zawsze-niezmiennie-odwieczne i które po przepłynięciu chmur czarnych też pojawia się, bardziej jeszcze miłosne. To ja chyba nie Ciebie szukałem?

Czy uczyniłem Ci krzywdę? Powiedz!

4 kwietnia

Pisze, do Ciebie dalej, bo los czy przypadek, który przecież zawsze był po mojej stronie, nie pozwolił mi Ciebie zobaczyć, choć byłem u Ciebie wczoraj, w sobotę, bo dzisiaj jest niedziela i dzisiaj też byłem u Ciebie.

Ale najpierw wczoraj. Byłem u Ciebie o siódmej wieczorem. Tak walczyłem ze sobą: jechać, nie jechać - i nie wiem, co zwyciężyło: dobro czy zło choć walka została rozstrzygnięta, bo pojechałem do Ciebie. Wszedłem po schodach i stanąłem pod drzwiami. Zastanawiałem się przez chwilę, co mam powiedzieć, kiedy ukażesz się w drzwiach, ale nic już nie potrafiłem. I zapukałem w drzwi, ufając nieśmiało, że wszystko zobaczysz w moich oczach. Myślę, że tak bym się rzucał w wodę, ufając, że ona odczyta wszystko i nie pozwoli mi walczyć o życie, którego nie chcę, a później nie wyrzuci na brzeg, na pastwę. Tylko u siebie mnie zatrzyma. Więc zaufałem Tobie, że wszystko odczytasz w moich oczach tak, jakbym wodzie zaufał, rzucając się w nią. Tak też rzuciłem się w Ciebie, nie wiedząc, co powiem, kiedy ukażesz się w drzwiach. Ale nie ukazałaś się. Zszedłem z powrotem i nic mnie nie tknęło. Pojechałem do „Schronu”, usiadłem tam przy barze i wszystko we mnie płakało. A dookoła wszyscy inni pili i tańczyli, i krzyczeli, a ja siedziałem przy barze. Siedziałem i nieśmiało, bardzo nieśmiało czekałem, że przyjdziesz niepo­strzeżenie, położysz mi rękę na ramieniu i powiesz „Edward”, tak jak nikt tego nie potrafi, bo Ty może nie wiesz nawet, że każde Twoje „Edward” zamykało mnie w Tobie najmiłośniej i nie pragnąłem już wcale wędrować, nigdzie i nigdy, tylko tak znikać w tobie miękko, łagodnie. Ale nikt mnie nie dotknął i nikt mi nic nie powiedział, choć niektórzy cos do mnie mówili, ale nikt do mnie nie mówił i ja się nie dziwię, bo nie było mnie tam. Siedziałem tak nieśmiało, ja, który przedtem miałem wszystkie talenty i wszystko mnie w tym umacniało. Ale nic czułem się śmiesznie dla innych, dla mnie samego też mój widok nie był śmieszny i myślę, że nie było to tylko smutne, bo zbyt nieobjęte.

Potem wstałem i wyszedłem. I poszedłem nad kanał, nad którym jeszcze cztery dni temu byliśmy. Dlaczego minęły te cztery dni? Tak jak nigdy nie kłamię, dałbym czterysta innych dni za to, by tych czterech nie było. Byśmy jak cztery dni temu stali nad kanałem: Ty przy mnie, ja przy Tobie. Gdzie jesteś? Patrzyłem na wodę, która przepływała blisko, dwa metry pode mną przepływała woda, która wzmogła jeszcze mój ból wielki i gniew mój wielki. Dlaczego przepłynęły te cztery dni?

l stałem tak, patrząc na wodę, ale nic mnie nie tknęło. A nie wiem, co uczyniłbym, gdyby mnie coś tknęło, wtedy, kiedy tak patrzyłem na wodę, która była blisko, tuż, i która mnie nawet magnesowała do siebie.

Przeszedłem przez kładkę, wiesz, i skoczyłem do tramwaju, i znowu bardzo, bardzo nieśmiało prosiłem Boga albo kogo innego, byś była i bym mógł Cię zobaczyć. Przyjechałem, wszedłem po schodach i zapukałem nieśmiało, bo już ze mnie nic nie zostało prócz tej nieśmiałości maleńkiej. Zapukałem mocniej. Pukałem jeszcze dosyć długo, raz głośniej, raz ciszej, ale nikt się nie odezwał. Zszedłem na ulicę i postanowiłem zaczekać. Czy wiesz, czym był dla mnie każdy przystający na przystanku przed Twoim domem tramwaj? Tym przyjedziesz. Nie. Następnym. Tak przyjechało ich dużo i każdy tramwaj był dla mnie największą nadzieją, a czas przyjazdu między jednym a drugim - oczekiwaniem bolesnym, lecz zawsze nadziejnym. Potem powiedziałem sobie, że jeśli przyjedziesz tym teraz albo jednym z trzech następnych, to wcale do Ciebie nie po­dejdę.

Dobry Boże, jeśli przyjedzie tym teraz, to zobaczę ją tylko i zaraz odejdę, nie pokażę się jej. Tylko niech przyjedzie tym. Ja myślę, że już w tramwaju, kiedy jechałem do Ciebie po raz drugi, nie chciałem niczego więcej, tylko ujrzenia Ciebie, choć jeszcze wtedy nic mnie nie tknęło ani później. Nie byłem zazdrosny i niepotrzebnie to wszczynam, ale chcę Ci wszystko opowiedzieć, jak najwięcej. Więc nie byłem zazdrosny. Tyle ja nie umiem. Dużo więcej umiem, bo nawet powiedziałem sobie, widząc jadący w dali tramwaj, że jeśli nim przyjedziesz, to może być przy tobie jakiś inny, jakiś facet. A kiedy nie przyjechałaś, to po jakimś czasie, widząc jadący następny tramwaj, już zezwoliłem na to, żeby ten inny Cię pocałował. Może Ty tego nie pojmujesz, ale ja nawet chciałem już potem, żeby wysiadł z Tobą jakiś inny, żeby Cię pocałował, żebym ja to zobac/ył, żeby mnie już trafił piorun. Żebym był czysty.

Było późno, kiedy wreszcie wywalczyłem pójście pieszo w stronę miasta. Nie, nie byłem jeszcze pokonany, bo miałem nadzieję, malutką, że spotkam Cię wracającą również pieszo, nie mogącą się doczekać na tramwaj, których w nocy jest dużo mniej niż w dzień. Szedłem bardzo długo i po drodze minęły mnie dwa jeszcze tramwaje, w których spróbowałem Cię poszukać, ale przejechały szybko i nie zdążyłem wszystkiego w nich zobaczyć, a były prawie puste.

Na Oporów zaszedłem późno chyba. Mogła być druga, trzecia, czwarta godzina nad ranem, nie wiem, nie było gwiazd i wcale nie chciało mi się wiedzieć, która może być godzina. Wiem, że szedłem długo bardzo, i zdawało mi się, że nigdy w życiu tak długo nie szedłem, choć nieraz szedłem dziesięć razy dłużej na pewno. Raz, pamiętam, szedłem całą noc i pół dnia na takim pustkowiu na Pomorzu. Uciekałem przed taką jedną bandą, która chciała mnie zabić chyba, ale nic. Uciekałem długo, dłużej niż wczoraj, pięć razy, i kiedy wreszcie trafiłem na stóg, położyłem się pod nim, bo nie mogłem już dalej i oni mnie chyba tak daleko nie gonili. Obudziłem się w środku nocy, tak osądziłem po gwiazdach, drżałem z zimna, choć było lato jeszcze, ale noce są przeważnie zimne i złe. Wlazłem na szczyt stogu, wyżłobiłem tam sobie dziurę w słomie i schowałem się do niej. Nie chciało mi się już spać i patrzyłem na gwiazdy. Byłem trochę głodny, ale więcej myślałem. Zawsze dużo myślę, ale wtedy bardzo dużo. Ale najwięcej tęskniłem. Myślę, że za Tobą, bo Ty może nic nie wiesz albo wiesz trochę. Tęskniłem nieprzebranie, nieprzebranie i myślę, że ktoś tam daleko, pod tym samym niebem, musiał też za mną tęsknić, a jeśli spał, tu musiał się zbudzić, bo to niemożliwe, żebym nikogo nie trafił w serce w tamtym środku nocy, sercu nocy. Myślę jeszcze, że tęskniłem za kobietą, a bardzo często tęsknię chłopca do mnie podobnego. Ale wtedy tęskniłem kobietę i syna pod jej powie­rzchnią - chłopczyka do mnie podobnego. Więc ktoś też musiał za mną zatęsknić w tamtym środku nocy, bo to niemożliwe. Ale wtedy o tym nie pomyślałem. Pamiętam, jak ogarnęła mnie czułość taka potężna, że powodowała mi bóle w brzuchu, i co jakiś czas miałem wrażenie, że omdlewam. Wiem na pewno, że ten ból w brzuchu, bardzo wyraźny, nie był z głodu. Na pewno nie. Czułość obejmowała mnie jak woda lub słońce albo wiatr. Nieprzebranie. Tak samo teraz co jakiś czas łapie mnie ból w środku, a przecież jestem najedzony dosyć. Przekonuję się coraz bar­dziej, bo od dawna już tak sądziłem, że dusza i ciało są nierozłączne i kiedy smutna jest dusza, ciało smutne jest również. Oczywiście czuję w sobie całą moją zwinność i zręcz­ność, które to talenty dała mi wyrodność, ale na co mi one w tej chwili? Na co? Gdyby mnie wczoraj napadło kilku albo jeden nawet, to ja bym się wcale nie bronił. Ja bym się poddawał uderzeniom pięści czy nogi i może trochę z lubością. Może Ty tego nie pojmujesz, ale mnie by trochę ukoiło może takie kopanie mnie w plecy i w zęby.

Przyszedłem w końcu do domu tego szczura, u którego mieszkam, ale nie sprawiło mi radości, że nie ujrzę jego kłamliwej, fałszywej mordy, bo była noc i on spał już dawno, wiec go nie zobaczę. Otworzyłem drzwi, bo mam swój klucz, i wszedłem jak najciszej do mojego jeszcze na jakiś tydzień pokoju. Zdjąłem płaszcz i usiadłem do pisania jakiegokolwiek, ufając nieśmiało, że ono przyniesie mi pocieszenie, ulgę jakąś. Przedtem było zawsze inaczej, bo siadając do pisania zawsze byłem pewien, że to będzie dla mnie wielka męka, ale wielka radość taka sama co najmniej. Ale teraz jest inaczej. Nigdy taki nie byłem. Zrobiłem sobie herbaty, usiadłem na stołku, zapali­łem papierosa i paląc go uniosłem głowę znad kartki, starając się nie myśleć przez jakiś czas, wiedząc, że to krótkie niemyślę-nie przed pisaniem sprzyja mi. Ale nie potrafiłem nie myśleć, choć może nawet o niczym nie myślałem, ale byłem złamany. Nie byłem cały. Nie byłem skupiony. Coś oderwało się ode mnie i gdzieś tam kaleczyło sobie skrzydła: nad kanałem, w „Schronie”, u Ciebie w kuchni, w przedpokoju, w pokoju l błądziło to coś mojego, i krwawić musiało, bo ja to wszystko wyraźnie odczuwałem. To jak mogłem pisać?

Więc nie mogąc pisać, a spać to wiedziałem, że daremne, pomyślałem o kąpieli, która zawsze była dla mnie czymś wspaniałym. W każdym mieście, w którym się znalazłem, pytałem najpierw o łaźnię: gdzie ona jest. Zimą szczególnie łaźnia była moją ucieczką, ale nic. Więc wczoraj w nocy, a raczej dzisiaj rano, nie mogąc pisać, a spać to wiedziałem, że daremne, pomyślałem o kąpieli wspaniałej. Odkręciłem kurek, zapaliłem gaz i zawiesiłem szmatkę na kurku, żeby woda cicho po niej spływała. Czekając, aż naleci, poszedłem do mojego na kilka dni jeszcze pokoju. Otworzyłem okno szeroko na noc i stanąłem przy nim i przy niej, bo nie było jej we mnie, nie było nocy we mnie, mimo wszystko. Nigdy nie będzie. Ale ból był we mnie, co jakiś czas chwytał mnie tam w środku, bo wszystko wiło się tam niezmiennie i ja nawet nie wyobrażałem sobie, żeby się coś mogło odmienić, żeby się wydarzyło uspokojenie, choć nie było nocy we mnie i nigdy nie będzie. Stałem tak, patrząc w noc, i chyba już o niczym nie myślałem ze zmęczenia. Tylko tak patrzyłem.

Po jakimś czasie ocknąłem się i poszedłem do łazienki. Wody było już dosyć, więc rozebrałem się i wszedłem do wanny, ^zanurzając się-bardzo powoli, bo woda była dość gorąca, i czułem, że gdybym się od razu zanurzył, to mogłoby coś trzasnąć we mnie. Leżałem sobie w wannie, poruszając od czasu do czasu nogami, bo wtedy woda robiła się cieplejsza. Pluska­łem cicho i było dobrze, dosyć dobrze mniej więcej, a kiedy ogarniało mnie naraz zmęczenie takie wielkie: obezwładnienie wszystkiego, i mięśni, i głowy, to odkręcałem szybko kurek z zimną wodą i podstawiałem głowę prędko, żeby mi nie odeszła za daleko. Zachowywałem się cicho bardzo, bo ten szczur lam spał za ścianą, a nie chciałem go budzić, bo obudzony mógłby mi coś powiedzieć, nie żeby mnie strofować, bo wyrobiłem sobie u niego uszanowanie, nie chciałem, żeby mnie podziwiał, ale na uszanowaniu mi zależało; więc mógłby mi cokolwiek powiedzieć, ten szczur, o papierosa poprosić, spytać, gdzie byłem, wszystko jedno, bo ujrzałbym go, i nie wiem właśnie, czy nie naszłaby mnie wtedy chęć zadusić go, szczura. Więc zacho­wywałem się. cicho możliwie, bo wolałem go nie budzie, nie oglądać w tamtej chwili, bo mógłbym mu cos złego uczynić, chociaż dla mnie, przypuszczam, że to by było cos dobrego, i dla całego plemienia szlachetnych tak samo, a nawet dla humaniz­mu coś nie bardzo złego. Więc wykąpałem się, cicho i wyszedłem z łazienki, i położyłem się cicho, i nie czułem już nic, nie pamiętam już nic, prócz głowy błądzącej, głowy błądzącej.

Jest gdzieś około północy chyba, nie wiem, więc może jest już 5 kwietnia. Ale niech będzie 4 kwietnia. Obudziłem się po raz pierwszy niedaleko południa, tak osądziłem po słońcu przebija­jącym się przez cienkie kretonowe zasłony na okna i po hałasie pory tuż przedobiadowej, a także po zapachu tej pory słodkiej, ale nic. Obudziłem się po raz pierwszy ze snu, który z piekła raczej niż z gór. Nie pamiętam początku snu i jak dostaliśmy się do gór, w których byliśmy, w dolinie u podnóża zbocza, w trawach wysokich bardzo, bo widziałem tylko głowę Twoją -siwe włosy. Całkiem białe włosy miałaś. Boże. Byłaś przede mną, w trawach, jakieś dwadzieścia kroków oddalona, i szłaś wolno, poziomo do zbocza. Ja szedłem za Tobą, dwadzieścia kroków oddalony, nie próbując wcale zrównać się z Tobą, jakbym wiedział, że nie doścignę Ciebie, choć szłaś wolno, prosto głowę trzymałaś, całkiem siwe włosy. Boże. Potem odwróciłaś się i zobaczyłem Twoją twarz młodą, młodszą jeszcze, bardzo dokładnie widziałem, jak na dwadzieścia kro­ków, piętnaście może, bardzo dokładnie jak na oczy moje słabe, zatroskane. „Co ja ci zrobiłam?” - powiedziałaś.

O, nie. Nie. Wtedy się zbudziłem zaraz natychmiast, bo usłyszałem jęk, który wydobył mi się z gardła, ciężki niewy­mownie, taki spod ziemi jęk przywalonego górami wszystkimi świata. Jakie to było ciężkie. Jak on dobywał się z krtani, ten jęk piekielny, narodzony w śnie jeszcze, a umierający na jawie już; ten jęk trwający krotką chwilę, a jakże przeciągała się ta chwila krotka, czułem, słyszałem wyraźnie każdą sekundę, każdą nieskończoność tej chwili krótkiej, która mostem była między snem a jawą, łączyła więc wszystko, bo czym jest wszystko, gdzie jest wszystko, jeśli nie między tym a tamtym. Wtedy właśnie się zbudziłem, bo musiałem uczynić jakiś ruch nadludz­ki, coś unieść chciałem nadmiernego, przerwać coś, przejść niemożliwość, dwadzieścia kroków, piętnaście może, i wtedy dobyłem ten jęk zza świata prawie.. Białe włosy Twoje, Boże. Gdzie jesteś, Olga? Gdzie jesteś? Przyjdź. Ułożymy się w trawach wysokich bardzo, nikt nas nie dojrzy, niebo tylko i ptak na niebie przelotem, nikt nas nie skaleczy, słońce nas będzie dotykać, a ja włosy Twoje lekko, słoneczne białe włosy Twoje przepiękne. Gdzie jesteś? Przyjdź. Przyjdź, Dziew­czynko.

I wtedy musiałem zasnąć na powrót w tym moim wołaniu wysokim do Ciebie, do traw, do łąk dolinnych, do nieba, słońca, ptaka nad nami, do Ciebie, do traw, gdzie odpoczywanie przestronne, do traw, skąd można już tylko najwyżej, do Ciebie wołanie moje: „Przyjdź, Olga, przyjdź. Dziewczynko”, do snu z Tobą jednego wiecznego nieskończonego.

Ale obudziłem się zaraz niedługo, po raz drugi, piętnaście minut spałem może, dwadzieścia minut wiłem się, płonąłem, słowa przeklęte, co to za słowa, dwadzieścia minut płonąłem i zbudziłem się po raz drugi, i ja się nie dziwię, bo jak można w ogniu wytrzymać więcej? dwadzieścia minut w ogniu, to już chyba nic nie zostaje, nawet z modlitwy żadne piórko, tylko swąd dookoła i dym nieprzebyty, i garść popiołu, którą trzeba odnaleźć, odszukać trzeba, bo to nie jest wcale relikwia, ale nawóz urodzajny: na nim na powrót dojrzewanie, na powrót rośniecie, na powrót wołanie: „Przyjdź, Olga, przyjdź, Dziew­czynko”.

Umierałem tak i zmartwychwstawałem wiele razy, dziesięć razy, dwadzieścia razy może, jak te dwadzieścia kroków od Ciebie oddalenia. Potem zerwałem się z łóżka siły woli ostat­kiem, bo może bałem się, że jeszcze trochę i już nie zmartwych­wstanę, ostatniego umierania, które nie chcę. żeby było ostatnie, niech będzie przedostatnie, ale ostatnie chcę z Tobą umieranie odprawiać, z Tobą świętować. Więc zerwałem się

wysiłkiem woli przedostatniej z-tego piekła raczej niż z łóżka i poszedłem do łazienki, do wody zimnej na czoło, oczy, ramiona, szyję. Nie mogłem odejść od kranu, taki był pociąga­jący: ta woda zimna wyśmienita gojąca. Jeszcze jedno chluśnię-cie, jeszcze jedno, jeszcze jedno. Mózg dwadzieścia razy tak chlustałem wodą wspaniałą na pogorzelisko, które zaczynało się budzić, odradzać, krew w krwiobiegu żywe obieganie. Było to bardzo przyjemne i musiałem to docenić mimo wszystko.

Potem poszedłem do pokoju i zacząłem gimnastykować ręce, nogi i wszystko, bo wierzyłem jednak, że jeśli prężne jest ciało, dusza prężna jest również. Za oknem była niedziela, popołud­nie i słońce, i na boisko wyległo mnóstwo ludzi, choć nie było meczu, ale ciepło było, kwiecień, drzewa zieleniły się już i mamusie w lepszych sukniach dzieci swoje w wózkach kołysa­ły, i przechadzali się obok nich mężowie, więcej sztywno, ale trochę też dostojnie, i pozdrawiali się skinieniem głowy znajomi, a kobiety pochylały się nad innymi wózkami, a potem nad 4 sukniami, i to wszystko słońce łaskotało i kwiecień niedzielny •} popołudniowy.

Wdychałem przy oknie głęboko to słońce i ten widok nie­dzielny kwietniowy, który byłby może kojący, gdyby nie ci wszyscy inni, który nic nie byli winni, choć kto wie, i powodo­wali moją nienawiść, niezazdrosną zupełnie, bo niech oni mają •: największą szczęśliwość, ja im tego życzę od serca serdecznie, ; więc moja nienawiść musi być bardzo starożytna, ale jaka ona nie jest, to czy może być kojąca, no czy może być?

Ale pomyślałem sobie, że dobrze będzie tak po cmentarzu spacerować. Niedaleko jest cmentarz. Blisko. Tam jeszcze bardziej świeżość zieleni. Umarli nic nie widzą przecież, a tam tyle umarłych, to tam rośniecie wiosenne musi być jak gwiazdy jaśniejące. Pomyślałem też, że tam jest cicho i między umarłymi , można się czuć półumarłym, jak się bardzo chce, więc wtedy cała moja nienawiść to będzie półnienawiść, cały mój ból to będzie połowa bólu, więc będzie lepiej może o połowę.

Tak myślałem, jakby coś mogło istnieć dla mnie poza Tobą: rośniecie wiosenne? gwiazdy? połowa? l nie walczyłem prawie nic, nie broniłem się, bo jaki to dla Ciebie przeciwnik:

zielo­ność? cisza cmentarna? umarli? Ubrałem się prędko i posze­dłem na przystanek, żeby tramwajem do Ciebie. Przyjechałem, wszedłem po schodach, zapukałem, jeszcze raz lekko, a potem pięścią, jeszcze raz pięścią, nogą i nic. I wtedy mnie tknęło. Że uczyniłaś sobie coś.

Kiedy byłem bardzo młody, pamiętam, że posiadałem we śnie zdolność unoszenia się w powietrzu. Wystarczyło poruszyć rękami ruchem skrzydeł ptaków i unosiłem się w górę. Było to bardzo przyjemne uczucie i dzisiaj nie potrafię tego z niczym porównać, choć na pewno bym to odgadł, gdyby chciało powrócić. O, królu, królu. Wielki jest Nansen Amundsen Czeluskin. Szczury się mnożą, królu. Tyle szczurów, flecisto. Bądź pozdrowiony. Bądź powitany. Ave flecista. Flamandia Normandia Prowansja Macedonia. Ech, ty chłopcze biedny, zagubiony ty, posiany między osty, haki; nasienie ty wyrodne, wstydliwe. Ave Maryja. Ave flecista. Wyprowadź to gnijące, to ścierwo, federacje te, za miasto wyprowadź, za mury, za pole widzenia, na skałę tarpejską, pogub to w czeluściach, zagub; a zachowaj czystych, szlachetnych. O, królu, królu. Jeruzalem Babilon Hosanna. Kiedy byłem bardzo mały, pamiętam, mo­głem się w górę unosić, w powietrze najlżejsze, w hosanny: „skrzydła teopais, o skrzvdła”. Poiniłuj boh. O, królu, królu. Lasy, królu. Ptaki. Ci są nieśmiertelni. Igliwie, królu. Ogon wróbla. Piórko wróbla. Trawa. ¬dźbło. Ci są akademicy. Oczko w głowie, królu. To. Mrówki, królu. Pszczoły królowe. Lud prosty pracowity. Ci są nieśmiertelni. Co tam federacje kryty­czne mianowane, hanzy fotelowe zasiedziałe szczurów tych kupców, z ust do ust anegdota, ręka rękę myje. Zabij boh. Zabij. Ręka rękę myje. O, królu, królu. Poruszałem rękami jak skrzydłami i unosiłem się w górę, w powietrze najlżejsze. Jak delfin pływałem nad dolinami, nad winnicami. O, królu, królu. Jak to jest? Jakie to jest wszystko? Dlaczego tak jest, o, bogowie? Jakie to było uczucie przyjemne, królu. Jak delfin pływałem nad dolinami, nad winogronami. Wystarczyło poru­szyć rękami tylko, ruchem skrzydeł ptaków, i już w niebo wchodziłem. O, królu, królu.

6 kwietnia
Ja Ci nie potrafią opisać niedzielnego wieczoru, i cały poniedziałek, i cały wtorek, bo teraz jest wtorek wieczór i jestem u Ciebie, i Rena - Twoja przyjaciółka z Tobą mieszka­jąca - powiedziała mi, że wyjechałaś już w środę (więc zaraz po tamtym) i że ona ma mi powiedzieć, że wyjechałaś, gdybym przyszedł.

Wszedłem przed chwilą do domu Twojego z tym facetem Reny, którego spotkałem w tramwaju, jadąc do Ciebie. On też mi powiedział, że wyjechałaś i że Rena wyjechała, i że Was nie było, nie było nikogo, kiedy ja odwiedzałem dom Twój nie­śmiało, uparcie, nieśmiało.

Więc kiedy mi to powiedział i kiedy powtórzyła mi to Rena, więc nic Ci się nie stało, ogarnęła mnie radość niepomierna, ale krótka bardzo, bo naraz pomyślałem, że gdybym Cię miał przy sobie w tej chwili, to bym Cię po nogach całował ze szczęścia, a potem bym wstał i bym Cię bił. Tak bym Cię bił.

Znowu boli. Znowu się to odzywa. Szeroko tak. Nieraz miałem coś takiego przy muzyce słuchając, a szczególnie przy śpiewaniu z chórami z tyłu odległe. Tak, na pewno wtedy coś podobnego do teraz. Nie tyle może, ale podobnie. Szczególnie jak chóry wchodziły w muzykę czy w śpiewanie jednego. Tak wyrastały powoli z tyłu czy z boków miękko, i we mnie wtedy też coś się rozciągało, podnosiło się coś i chyliło jak trawa lub pola żytowe, kiedy wiatr. Tak, wiatr. Wiatr podnosił mi się tam w środku, przy muzyce słuchając i przy chórach nad wyraz. Ale czemu on bolał, ten wiatr? Czemu on boli, ten wiatr szeroki, bo tak mnie boli szeroko. Jak gdyby wielkie chóry nieprzeliczone zastępy roztaczały mnie wkoło i ponad kołem głowy jeszcze i tym swoim śpiewaniem bolesnym przepastnym rozciągały mi serce na wszystkie strony świata promieniste.

Siedzę i piszę, ale co to za słowa? Co to /a słowa? Ja wiem, że to nie są słowa - lustra nieskalane pokazujące, wiem, i wiem, że tego wszystkiego to ja Ci nie potrafię nigdy rozpostrzeć, nawet z lustrami, nawet samym płakaniem nieprzebranym czy zabija­niem siebie w rzekę, czy z okna domu wysokiego na bruk ciało moje lecące, a potem już nie moje ciało ani Twoje, ale więcej Twoje niż moje. I ja się tego nie boję tak bardzo, nie, bo ja bym miał tę zdolność tragiczną uczynienia, bb ja bym wszystko odrzucił precz, co nie kazałoby mi się zabijać, co plątałoby mi się w głowie rozumnej i w nogach kochających tak bardzo stąpanie po ziemi każdej jednej, dobrej czy złej. Ja bym potrafił ten talent największy niesprawiedliwy. Ale wiem, że to jeszcze nawet po tym nie byłoby wszystko, co chciałem Ci ofiarować, co chciałem Ci rozpostrzeć u stóp. Bo tego jest u mnie dużo za wiele. Nawet dla Twojego chłonięcia przepastnego. Bo ja już tak jestem zbudowany, że kiedy coś pokocham, że kiedy Olgę pokocham, to nie jest całą moją miłością moje dla Olgi płakanie, moje dla Olgi zabijanie, a co dopiero moje dla Olgi pisanie. Ale piszę do Ciebie, piszę do Ciebie, bo może gdzieś, w niektórych miejscach mojego pisania albo między tymi miejscami, trafi się jakiś dla Ciebie klejnot, droższy może jeszcze niż klejnot-płakanie czy klejnot-zabijanic. Choć jestem zwyczajnym człowiekiem, prostym i jestem z tego dumny, choć nieraz myślę, że muszę być z bogów. I powiem Ci, że ja takie myślenia przemiany przechodzę też podczas tego pisania właś­nie: w niektórych miejscach czy między niektórymi miejscami myślę, że jestem małym, biednym, nędznym człowiekiem, a gdzie indziej myślę, że nie jestem jednak taki marny, a przy innych miejscach znowu myślę, że muszę być z bogów.

Rena mówi,, że masz przyjechać jutro, że mogę przecież zaczekać do jutra. Bo ja jej powiedziałem, że wyjeżdżam i że chciałem się z Tobą pożegnać, kiedy przyszedłem przed godzi­ną. Nie powiedziałem, że wyjeżdżam już dzisiaj, i nie miałem jeszcze tej chęci, tego zdecydowania. Ale jeśli masz przyjechać jutro, to ja pojadę, dzisiaj jednak. Pojadę. Za długo czekałem. Za długo wędrowałem i szukałem: tysiąc dni i tysiąc nocy, to dosyć. Nie będę czekać jeszcze jedną noc. To za dużo. I to byłoby też niesprawiedliwe, bo Ty nie jesteś, Ty nie jesteś Olga.

Więc mówię do Reny, że właściwie to mogę na Ciebie zaczekać do jutra, ale pojadę dzisiaj. „To ona się zmartwi” -mówi Rena.

O, królu, królu.


I jak po tym wrócić do realności? Pozdrawiam, Michał.
Jeśli chodzi o teatr to właśnie o to napięcie mi chodzi, o taką miłość. Ale to przemawia młodość. Zastanowię się nad "uniwersalnym tematem".

[Krystyna Janda]

Dziękuję. A moze by jakąś sztuke zwyczajnie , napisaną do taetru...Pozdrowienia i bardzo dziekuję....